Tap

Paul Sartre - Biografiýa

Sartr (Jean-Paul Sartre) - möhüm many, erkinlik we ekzistensializm filosofiýasy bilen baglanyşykly at. Fransuz filosofy, ýazyjysy we dramaturgi, XX asyryň filosofiýa we edebiýat dünýäsinde öçmez yz galdyrdy. Bu terjimehalda biz -an-Pol Sartryň durmuşy we pelsepesi, onuň häzirki zaman pikirlenişine we edebiýatyna edýän täsiri barada gürrüň bereris.

-An-Pol 1905-nji ýylyň 21-nji iýunynda Pari Parisde dünýä indi. Çagalygy kakasynyň ýoklugy bilen bellendi we ejesi tarapyndan terbiýelendi. Enäniň we atanyň jemgyýetde geçiren ilkinji ýyllary onuň häsiýetini we içki dünýäsini emele getirdi.

Sartr Lui-le-Grand liseýinde nusgawy bilim alyp, edebiýata we filosofiýa gyzyklanma bildirdi. Soňra ol Ekol Normal Süperýere girdi we şol ýerde filosofiýany öwrendi. Şol döwürde geljekdäki filosofiki karýerasyna güýçli täsir eden fenomenologiýa we ekzistensializm ideýalary bilen tanyşdy.

-An-Pol hem edebi döredijiligi bilen meşhurdyr. Onuň "Ýürek bulanma" (Nausea) romany we "Ýapyk otag" (No Exit) we "Söýginiň gysylmagy" (The Flies) ýaly pýesalary Fransiýada-da, daşary ýurtlarda-da ykrar edildi. Onuň eserlerinde erkinlik, saýlamak we durmuşyň manysy ara alnyp maslahatlaşyldy.

-An-Pol Sartr şahsyýet azatlygyna we öz hereketleri üçin jogapkärçilige ünsi jemleýän filosofiki ugur bolan ekzistensializmiň öňdebaryjy şahsyýetleriniň birine öwrüldi. Onuň filosofiýasynda adam daşarky ahlak esaslaryndan mahrum bolup, durmuşyň öz manysyny döretmäge mejbur bolýar. Bu düşünje onuň filosofiýasynda we edebi eserlerinde merkezi boldy.

Sartr syýasy işjeňligi we özüne çekijiligi bilen hem tanalýardy. Ol kolonializme, jynsparazlyga we imperializme garşydy. Onuň filosofiki we syýasy garaýyşlary marksizme ýakyn bolup, aktiwistlere we çepçi intellektuallara täsir edipdir.