Tap

Teodor Herzl - Biografiýa

Herzl (Theodor Herzl) - häzirki Ysraýyl döwletiniň döredilmegi we sionizm hereketi bilen hemişelik baglanyşykly bolan at. Bu görnükli intellektual, syýasatçy we görnükli şahsyýet ýewreý halkynyň milli galkynyşy ugrundaky göreşiň nyşanyna öwrüldi we taryhda ýatdan çykmajak yz galdyrdy. Geliň, Hertzliň tolgundyryjy terjimehalyna çümüp, Ysraýylyň garaşsyz döwlet hökmünde kemala gelmegine goşan durmuşyna, ynançlaryna we goşandyna seredeliň.

Teodor 1860-njy ýylyň 2-nji maýynda Budapeştde, şol wagtky Awstro-Wengriýa imperiýasynda dünýä indi. Onuň maşgalasy bilimli we medeni bolup, ýaş Teodor ajaýyp bilim aldy. Soňra Wenadaky we Bazeldäki uniwersitetlerde okady, şol ýerde hukuk we ismurnalistika okady.

Ysraýyl topragynda ýewreý milli öýüni döretmäge çalyşýan sionizm ideýalary Teodora güýçli täsir edipdir. 1897-nji ýylda Bazelde ýewreý Döwlet ligasy (Der Sion) döredilen we onuň başlygy wezipesine saýlanan Ilkinji Ähliumumy Kongresi gurady. Ol "Der Sion döwleti" atly eseri ýazyp, onda ýewreý döwletini döretmek ideýasyny teklip edipdir.

Teodor günbatar paýtagtlarynda öz pikirlerini işjeň lobbi edip, sionistik ideýa üçin goldaw almaga synanyşdy. Ol öz döwrüniň köp sanly möhüm syýasatçylary we işgärleri bilen duşuşyp, dünýä jemgyýetçiligini ýewreý milli öýüni döretmegiň zerurdygyna ynandyrmaga çalyşdy.

Theodor Hertzl dünýäniň beýleki ýerlerinde ýewreý döwletini döretmek üçin syýasy goldaw gazanmakda şowsuzlykdan soň Osmanly imperiýasynda, häzirki Ysraýylyň çäginde işjeň işe başlady. Ol Osmanly häkimiýetleriniň wekilleri bilen duşuşyp, öz pikirlerini öňe sürüpdir.

1903-nji ýylda Palestinada ýewreý milli öýüni döretmek baradaky pikiri goldaýan "Baslow kararlarynyň" neşir edilmegine sebäp boldy. Bu kararlar geljekki wakalar we çözgütler üçin esas boldy.