Topish

Endryu Vayt - Biografiya

Dixon Vayt (3-yil 1832 - 1918-noyabr) Amerika Qoʻshma Shtatlari tarixidagi taniqli shaxs boʻlib, uning hayoti va faoliyati taʼlim, ilm-fan va xalqaro munosabatlarning turli jihatlariga aql bovar qilmaydigan taʼsir qoldirdi. U jahon madaniyati va siyosatiga qoʻshgan hissasini ortiqcha baholab boʻlmaydigan taniqli olim, diplomat va maʼrifatparvar edi.

Endryu Nyu-Yorkning gavjum Homer shahrida tugʻilgan va uning ilk yillari qishloq va taʼlim bilan bogʻliq edi. Uning ota-onasi Endryu Jekson va Klara Dikson Vayt ta’lim va ilm-fanga ishtiyoqli edilar va ular o’g’liga bilim va o’zini o’zi takomillashtirishga bo’lgan muhabbatni singdirdilar.

Oʻrta maktabni tugatgandan soʻng, Andrew Garvard universitetiga oʻqishga kirdi, u yerda uning oʻquv dasturiga falsafa, tabiiy fanlar va adabiyot kiradi. Uning ta’limi keng va ko’p qirrali bo’lib, kelajakdagi faoliyatiga chuqur ta’sir ko’rsatdi.

O’qishni tugatgandan so’ng, Endryu ilmiy ishlar va nashriyot bilan faol shug’ullana boshladi. U tarix va madaniyat sohasidagi izlanishlari bilan eʼtiborga olingan va bu boradagi ishlari AQShda ham, xorijda ham eʼtirof etilgan.

Vayt, shuningdek, ijtimoiy islohotlarning faol jamoat arbobi va tarafdori edi. U firibgarlikka qarshi harakatni qoʻllab-quvvatlagan va ayollar tengligi va hamma uchun taʼlim olishning tarafdori boʻlgan. Uning ijtimoiy adolat va islohotlarga bo’lgan ishtiyoqi uni Amerika siyosiy va ijtimoiy hayotida muhim shaxs qildi.

Endryu Vaytning faoliyatidagi eng muhim jihatlardan biri 1866 yilda Kornell universiteti prezidenti etib tayinlanishi edi. Uning faol ishtirokida tashkil etilgan ushbu universitet Qoʻshma Shtatlarda erkaklar va ayollar hamda barcha irqlardan va millatlardan boʻlgan talabalarga arzon va sifatli oliy taʼlim beradigan birinchi universitet boʻldi.