Издөө

Эндрю Вейл - Биография

Жон Уайл - математикага жана сандар теориясына күйгөн ар бир адамга тааныш ысым. Бул таланттуу математик жана окумуштуу арифметикалык геометрия жана модулдук формалар сыяктуу тармактарга олуттуу салым кошуп, математика тарыхында өз изин калтырды. Бул макалада биз Weil дүйнөлүк илим жана математика боюнча жашоосун, жетишкендиктерин жана таасирин карап көрөлү.

Эндрю 1953-жылы 11-июлда АКШнын Уэйтфилд шаарында туулган. Анын ата-энеси, Луис жана Анна Уайли, бала кезинен эле илимге болгон сүйүүсүн туудурган. Мектепте эле Эндрю өзүнүн өзгөчө математикалык талантын көрсөтүп, татаал маселелерди чечип, математика боюнча олимпиадаларга катышкан.

Эндрю орто мектепти аяктагандан кийин Принстон университетине кирди, дүйнөдөгү алдыңкы университеттердин бири, анын математикалык программасы менен белгилүү. Бул жерде ал өзүнүн математикалык жөндөмдүүлүктөрүн өнүктүрүүнү улантып, өзүнүн изилдөөлөрү менен тез эле профессорлордун жана окумуштуулардын көңүлүн бурган.

Эндрю арифметикалык геометрия, алгебра жана модулдук формалар боюнча изилдөөлөрү менен белгилүү болгон. Анын эмгектери заманбап математикага терең таасирин тийгизип, дүйнөнүн булуң-бурчунан окумуштуулардын көңүлүн бурган. Анын эң белгилүү жетишкендиктеринин ичинен төмөнкүлөрдү бөлүп көрсөтүүгө болот:

1. Ферма-Вейл теоремасы: Ричард Тейт менен бирге, Эндрю Вейл Ферма-Вейл теоремасын далилдеди, ал арифметикалык геометрияда негизги теорема болуп саналат. Ал ийри жана модулдук формаларды бириктирип, математиканын тарыхында көптөн күткөн табышмактардын бирин - Ферманын акыркы теоремасын чечет.

2. Уайлдын тең салмактуулугу: Эндрю модулдук формалар менен байланышкан сандардын тең салмактуулугун изилдеп, сандар теориясына маанилүү салым кошкон. Анын эмгектери жөнөкөй сандардын түзүлүшүн жана бөлүштүрүлүшүн жакшыраак түшүнүүгө жардам берди.